Het kan heel erg frustrerend zijn. Een behandeltraject wordt met goed resultaat doorlopen, de pijn en ongemak is verdwenen maar dan komen na verloop van tijd de klachten terug. Waar komt dit door?
Het kan heel erg frustrerend zijn. Een behandeltraject wordt met goed resultaat doorlopen, de pijn en ongemak is verdwenen maar dan komen na verloop van tijd de klachten terug. Waar komt dit door?
Hier is helaas geen makkelijk antwoord op te geven. Het menselijk lichaam is ingewikkeld en het wordt alleen maar complexer als er pijn en klachten om de hoek komen kijken. Ieder lichaam werkt net anders en ook zijn ieders omstandigheden weer anders. Dit zorgt ervoor dat er geen eenduidige antwoorden zijn maar dat er meestal een combinatie van verschillende redenen is dat ervoor zorgt dat de klachten terugkeren. Hieronder worden een paar van de factoren uiteengezet die het vaakst een rol spelen.
April is Dental Hygienist’s month and in honour of our friends in dental care, we’re placing our focus on one condition that both physiotherapy and dental care can help with: temporomandibular joint (TMJ) dysfunction.
Factoren die een rol spelen
- De fase van het herstelproces. Een behandeltraject doorloopt 3 fases: Fase 1: pijncontrole (eerste 2-4 weken); fase 2: het hervatten van de normale activiteiten (4-8 weken) en Fase 3: beweeglijk blijven. Ups en downs horen bij het herstelproces. Hierbij geldt dat iemand die nog in fase 1 zit meer ups en downs kan verwachten dan iemand die in fase 3 zit. Het verdwijnen van de pijnklachten betekend dus niet direct dat het lichaam ook volledig hersteld is. In het geval van een blessure aan de gewrichten, pezen of zenuwen duurt het herstel vaak langer dan een paar weken of zelfs een paar maanden om volledig te herstellen. Het is dan ook belangrijk een goed onderscheid te maken tussen een terugkerende klacht en een kleine dip in het huidige herstelproces.
- De lichaamshouding. We nemen continu bepaalde houdingen aan, bijvoorbeeld op het werk achter de computer, in de auto, op de fiets, bij sporten en zelfs bij het op de bank hangen. Wanneer te vaak een incorrecte houding wordt aangenomen zal het lichaam dit gaan compenseren. Onderuitgezakt hangen zorgt er bijvoorbeeld voor dat de onderrug moet compenseren. Deze compensatie zorgt voor een onnodige belasting van bepaalde punten in het lichaam wat uiteindelijk leidt tot pijn of een verergering van bestaande klachten. Te vaak een incorrecte houding aannemen maakt het ook moeilijk voor het lichaam om andere bewegingen, zoals bukken om iets van de grond op te pakken, op een juiste en efficiënte manier te doen, wat ook kan leiden tot klachten. Het is dan ook van groot belang om een goede houding aan te houden door de dag heen. Let hierbij ook op waarop gestaan, gezeten en gelegen wordt. Schoenen, stoelen, banken, matrassen en kussens hebben namelijk ook invloed op de houding.
- Onder- of juist overbelasting. Beweging is noodzakelijk voor het herstelproces. Het versterkt de spieren, houdt gewrichten mobiel, stimuleert de zenuwfunctie en is ook bevorderlijk voor stressmanagement, hormoonbalans en verlaging van ontstekingen, wat allemaal het herstelproces ondersteunt. Het is hierbij belangrijk een goede balans te vinden tussen ontspanning en inspanning. Te weinig beweging stimuleert het lichaam niet genoeg om te herstellen, te veel beweging geeft het lichaam geen tijd om te herstellen en kan zelfs tot nieuwe blessures leiden. De balans hiertussen is voor eenieder anders, immers, ieders leven en lichaam is anders. Een goede stelregel om aan te houden is dat het vooral van belang is om te zorgen dat er veel kleine momenten van beweging zijn. Bijvoorbeeld, zo vaak mogelijk fietsen, wandelen of de trap nemen als je ergens heen moet, regelmatig opstaan en even wat bewegen en elke dag 30min wandelen of een korte training. Het lichaam heeft hier meer baat bij dan het grootste deel van de tijd inactief zijn en vervolgens 1 of 2 keer per week een uur lang te intensief bewegen. Mocht er, naast de dagelijkse beweging, nog energie en tijd over zijn dan kan er intensievere training worden toegevoegd. Let er hierbij op dat klachten niet verergeren en dat het lichaam na 1 of 2 dagen hersteld is van de training. Anders is het verstandig (even) wat rustiger aan te doen.
- Onderliggende aandoeningen en ziektes. Aandoeningen zoals suikerziekte, reuma, artrose, auto-immuun ziektes en chronische ontsteking kunnen het herstelproces verhinderen. Ook als de klachten dan tijdelijk niet merkbaar zijn blijft de kwetsuur voortbestaan en kunnen de klachten weer opkomen.
- Stress. Er wordt terecht steeds meer aandacht aan het effect van stress op het lichaam besteed. Bij langdurige stress is er een verhoging van een van de belangrijkste stresshormonen, cortisol. Een cortisolspiegel die langdurig uit balans is zorgt ervoor dat de bloedsuikerspiegel stijgt en de chronische ontsteking in het lichaam toeneemt. Ook zorgt stress ervoor dat de kwaliteit en kwantiteit van de slaap achteruitgaat. Zo zorgt stress ervoor dat het lichaam niet optimaal kan functioneren en ook niet optimaal kan herstellen. Hierdoor kan ongemerkt het lichaam overbelast raken, vooral als er een zwakke plek is door een eerdere blessure, en leiden tot een terugkeer van klachten.
- Kwaliteit en kwantiteit van slaap. Zoals hierboven al aangehaald heeft slaap een rol in het herstel van het lichaam. Slaap is zoveel meer dan alleen maar rusten en even terugtrekken uit de wereld. Tijdens het slapen, vooral gedurende de diepe slaap, gaat het lichaam in een diepe staat van heling, herstel en oplading. Dit is voor het lichaam essentieel om goed te functioneren. Te weinig of verminderde kwaliteit slaap kan ertoe leiden dat het lichaam ontvankelijker is voor klachten om terug te keren. Regelmatig vermoeid wakker worden is een belangrijk teken dat de slaap meer aandacht nodig heeft. Dit is echter niet altijd het geval, de kwaliteit en kwantiteit van de slaap kan ook te laag zijn zonder dat dit direct merkbaar is. Niet alleen stress heeft een negatieve invloed op slaap, ook te veel (en vooral te laat) schermtijd, alcohol, late maaltijden, cafeïne of gewoonweg te weinig uren in bed doorbrengen zorgen ervoor dat je (ongemerkt) minder of minder goed slaapt.
- Voeding. Het is de brandstof van het lichaam en van groot belang in het herstel. Voeding heeft een directe invloed op het vermogen van het lichaam om te herstellen, om te gaan met ontstekingen en pijn. Net als slaap heeft voeding een belangrijke rol in hoe goed het lichaam hersteld en hoe belastbaar het is. Te veel, te weinig of te lage kwaliteit van voeding kan ertoe leiden dat het lichaam minder fit en belastbaar is. Hoe lager de belastbaarheid, hoe hoger het risico op nieuwe of terugkerende klachten. Voor meer informatie over de link tussen food en lichamelijk klachten klik op deze link.
Maatwerk traject
Zoals eerder aangegeven zijn dit de vaakst voorkomende factoren die een rol spelen bij terugkerende klachten maar het zijn zeker niet de enige factoren die een rol (kunnen) spelen. Bij het beantwoorden van de vraag ‘Waarom keren mijn klachten terug?’ is het voor de behandelaar dan ook van belang om samen met jou na te gaan wat jouw persoonlijke situatie is en welke factoren een rol hebben gespeeld in het terugkeren van de klacht. Dit geeft inzicht in hoe het behandeltraject er uit moet zien en wat er gedaan kan worden om het opnieuw terugkeren van de klacht zoveel mogelijk te voorkomen.